Mastar Nedir?

Mastar talaşlı imalat ile işlenen ürünlerin istenen hassasiyete uygun olup olmadıklarını kontrol etmeye yarayan genelde çelikten taşlanarak üretilen hassas ölçü kontrol aletidir.

En genel anlamıyla Mastar ne demek diye sorulduğunda aklınıza gelmesi gereken ilk şey ölçünün doğruluğunu kontrol etmek için kullanılan araçtır.

Buradan yola çıkarak, eğer elinizde işlenmiş ya da işlemek üzere olduğunuz bir malzeme var olduğunu düşünürsek, bunu doğru hassasiyetlerde işleyip işleyemediğinizi kontrol etmek istiyorsanız o ürünü kontrol etmek için doğru olan mastarı alıp ölçüyorsunuz. Bazı durumlarda dişli veya düz olmayan konik ya da eşit olmayan yüzeyler için mastar kontrolü yapmak çok zor olabilir. Bu gibi durumlarda Mastar Seti çözüm olarak sunuluyor. Mastar setinin içerisinde ölçünüzü doğrulayacak iki farklı mastar bulunur. Bu mastarlardan biri Geçer (Go) diğer Geçmez ( No Go) olarak adlandırılır. Geçer (Go) olan mastar bu delik veya dişli bölgeye uygunluk gösterir ancak sıkışmaz ve delikten geçer, Geçmez (No Go) ise delik veya dişte sıkışır ve sonuç olarak geçmez. Bu gibi ölçümü gözle yapılamayacak ürünlerde bu iki mastarın geçen ve geçmeyen aralıkları baz alınır ve bu aralıkta olduğu varsayılır, kontrolden geçmiş olur, hassasiyet aralığı onaylanır ve Mastar’a Uygun’dur denir.

Aynı zamanda mastarlarda sıkı geçme ve hassas geçme olarak mastar kontrolü yani hassasiyet kontrolü de yapılabilir. Eğer bir delik için mastar kontrolü yapıyorsanız ve delik hassasiyetinizin h7 toleransı veya h8 toleransında olduğunu düşünelim, bu hassasiyette delik içerisinde Geçer mastar ile kontrol yaptığınızda, mastar delik içerisinde el ile hissedilebilecek derecede ve “Boş Geçme” olarak adlandırılacak şekilde geçmemesi gerekir. “Sıkı Geçme” olarak adlandırdığı gibi zorlamadan yani kuvvet uygulamadan, kayarak delikten geçmesi gerekiyor. Eğer Geçer mastar delikten geçmezse delik ölçü hassasiyeti uygun değildir. Çok rahat veya boş geçerse de uygun değildir. Geçer Mastar delikten bahsedildiği şekilde geçtiyse sıra Geçmez Mastar’ı denemekte; Geçmez Mastar herhangi bir şekilde bu delikten geçmemelidir, eğer geçerse delik ölçünüz büyük yani hatalı ve toleransa dolayısıyla mastara uygun değildir.